Oscar 2020: Tại Sao 1917 Xứng Đáng Là Phim Hay Nhất?

Trong list đề cử cho ngôi vương của Oscar 2020, 1917 có lẽ là cái tên xa lạ nhất với khán giả Việt. Để nói theo một cách ngắn gọn nhất, thì tác phẩm này được đánh giá là “phim chiến tranh xuất sắc nhất trong vòng một thập kỷ qua”.

Nói như vậy là có nghĩa 1917 thực sự xuất sắc một cách toàn diện? Thành thực mà nói điều đó không hề chính xác.

Trước tiên hãy nhìn vào “bề nổi” của bộ phim. Những chiến hào rộng rãi, khô ráo và đẹp mắt; những bộ cánh đầy tân tiến từ thương hiệu đình đám Brooks Brothers; những cánh đồng rải đầy hoa và cỏ xanh từ vùng đất Flanders; những con chuột cũng trở nên thân thiện giống như các chú thú cưng đang chờ được mua về ở cửa hàng;… Và thậm chí, một trận cháy bùng nổ ở thị trấn cũng được hiện lên như một màn bắn pháo hoa đầy quyến rũ. 

Sự sai sót về bối cảnh này đã trở thành tiền đề cho những màn diễn xuất không có nội tâm hay sâu sắc của các diễn viên chính. Trong khi đó, các vai diễn khách mời lại được đánh giá là khá sáo rỗng và vô nghĩa. Chưa dừng lại ở đấy, một số hạn chế trong phim phải kế đến nữa như lời thoại khô cứng, kịch bản nhiều chỗ chưa hợp lý. Điển hình như tình tiết nhân vật người lính cứu một đứa bé trên đường và sau đó thật kỳ diệu, họ đã vượt qua cả làn mưa bom bão đạn một cách rất an toàn (?!)

Trong một năm đặc biệt với sự đổ bộ cùng lúc từ những kiệt tác của Tarantino và Scorsese, hay là sự tỏa sáng rực rỡ của các phim hay Parasite và Marriage Story, liệu một bộ phim chiến tranh còn nhiều thiếu sót như 1917 sẽ có cơ hội giành chiến thắng ở hạng mục Phim xuất sắc nhất của Oscar lần thứ 92 chứ?

Cách đây không lâu, 1917 đã bước lên sân khấu và dành giải thưởng cao nhất của Quả Cầu Vàng 2020. Và nhìn lại trong lịch sử, kể từ năm 2000, đã có 7 cái tên đạt Phim hay nhất của Quả Cầu Vàng sau đó trên đà tiếp tục chiến thắng ở sân chơi Oscar. Gần đây nhất, “đứa con” tinh thần của đạo diễn Sam Mendes cũng đã được vinh danh tại PGA – Giải thưởng của Hiệp hội sản xuất Hoa Kỳ. 

Vậy rốt cuộc là điều gì đã giúp cho 1917 được đề cao như thế? 

Câu trả lời chính là Mendes đã tận dụng vô cùng thành công những ưu điểm của công nghệ, đến nỗi nó đã giúp 1917 trở thành một thành tựu điện ảnh không thể so sánh được. Các góc máy trong phim đều theo sát nhân vật chính, từ đó mang đến cảm giác như chúng ta đang xem một phim được quay bằng kỹ thuật one-take.

1917 không phải là phim đầu tiên được quay như vậy. Có thể kể đến như vào 5 năm trước, Birdman của Alejandro González Iñárritu đã chiến thắng ở hạng mục Phim xuất sắc nhất của Oscar 2015. Như chúng ta đã biết, phim kể về hành trình tìm kiếm lại ánh hào quang của một diễn viên hết thời. Xa hơn nữa là vào năm 1948, đạo diễn Alfred Hitchcock dự định thực hiện một cảnh quay dài liên tục khi làm Rope. Tuy nhiên điều kiện kỹ thuật thời điểm bấy giờ không cho phép ông hoàn thành kế hoạch đó. Sau đấy, Hitchcock đã xử lý đoạn chuyển tiếp giữa các cảnh quay bằng những góc máy cận cảnh hoặc phóng xa qua trang phục của nhân vật và đồ nội thất, nhờ như vậy mà ông đã hoàn thành bộ phim với chỉ vẻn vẹn 11 cảnh quay… Đến năm 2002, sự tiến bộ của kỹ thuật đã cho phép đạo diễn người Nga Aleksandr Nikolayevich Sokurov quay bộ phim Russian Ark dài 96 phút mà không bị gián đoạn. 

Tất nhiên, với thể loại chiến tranh – hành động thì kỹ thuật quay này khó áp dụng hơn. Nhưng thay vào đó, sự phát triển của công nghệ ngày nay đã cho phép các nhà làm phim có thể tạo nên những đoạn phim liền mạch và gắn kết như thể chúng được quay one-take vậy. 

Như đã nói ở trên, trong phim 1917, những ưu điểm của công nghệ kỹ thuật đã được tận dụng một cách triệt để và hiệu quả hơn bao giờ hết. Nhiệm vụ của Schofield cùng đồng đội Blake là đưa một bức thư quan trọng đến Tiểu đoàn 2 thuộc Trung đoàn Devonshire – Nơi đang chuẩn bị một cuộc tấn công vào lực lượng Đức mà không hề biết rằng mình đang bị mai phục. 

Thành thực mà nói rằng, với thể loại phim chiến tranh, đây không phải là tác phẩm có nội dung đặc sắc phải không nào? Tuy nhiên khi theo chân Schofield, vượt qua mưa bom bão đạn, lội qua từng thảm xác chết,.. chúng ta có thể cảm nhận được một cách rõ ràng nỗi kinh hoàng, hồ hởi, khốn khổ của anh ấy. Nói cách khác, cảm giác tuyệt vọng tận cùng trong chiến tranh mà bộ phim mang đến ấn tượng hơn hẳn những tác phẩm cùng thể loại đã làm trước đây. Để rồi sau tất cả, những thiếu sót của 1917 trở nên mờ nhạt. 

Schofield được ví như một nhân vật mà chúng ta đóng vai khi tham gia một trò chơi trên máy tính. Tất nhiên, điểm khác biệt rõ ràng ở đây chính là nhân vật đại diện là người thật, bằng xương bằng thịt, sống và hỉ-nộ-ái-ố không thể nào chân thật hơn. Có thể nói, trong list đề cử cho Phim xuất sắc nhất năm nay của Oscar, Once Upon a Time in Hollywood là đối thủ lớn nhất của 1917. Tuyệt đẹp và đầy thỏa mãn, là những điều mà chúng ta có thể nói về tác phẩm của Tarantino. Thế nhưng, tạo nên cột mốc lịch sử của nền điện ảnh thế giới thì chỉ có thể là 1917.  

Và đó cũng là lý do vì sao 1917 Xứng Đáng Là Phim Hay Nhất Tại Oscar 2020. Thật đáng tiếc khi khán giả Việt Nam không thể thưởng thức tác phẩm này tại rạp chiếu phim.

Theo Theguardian