Phim Kinh Điển: Tâm Trạng Khi Yêu - Chuyện Tình Buồn Rạng Danh Châu Á

“Anh ấy nhớ những tháng ngày đã qua ấy, như nhìn qua ổ cửa kính bám bụi. Quá khứ là thứ người ta có thể nhìn, nhưng không thể chạm vào. Mọi thứ anh ấy thấy đều không rõ ràng, không thể nghe, càng không thể thấy.”

Tô Lệ Trân thời xuân xanh ấy đã bỏ lại “cánh chim không chân” ở phía sau. Người phụ nữ kia chắc cũng chẳng còn nhớ về một phút tình bạn thuở nào, giờ đây cô có gia đình, sống một cuộc đời mới, điều cũ kỹ còn sót lại họa chăng chỉ là vẻ kiều diễm điểm chút ưu phiền.

Đã từng có một Tô Lệ Trân mỏng manh nhưng rất dứt khoát khi biết rằng gã tay chơi Húc Tử không hề muốn cưới cô. Người phụ nữ dù dễ bị tổn thương đến đâu cũng đã mạnh mẽ vượt qua tất cả, lấy chồng và trở thành bà Trần. Nhưng tình yêu dường như lại trêu đùa với số phận của cô, khi mà giờ đây lại một lần nữa Lệ Trân phải đối mặt với sự thật rằng chồng cô đã ngoại tình.

Trong tình cảnh đó, xuất hiện một nhà văn Châu Mộ Văn bảnh bao nhưng ánh mắt như chất chứa vạn nỗi buồn. Ông Châu là hàng xóm của Tô Lệ Trân, họ gặp nhau mỗi ngày, hỏi thăm những khi giáp mặt hoặc ít nhất cũng là một cái gật đầu chào nhau xã giao. Điểm tương đồng nổi bật nhất giữa hai con người này chính là sự cô đơn bao trùm lấy họ. Lệ Trân xinh đẹp kia buồn chán đến mức dẫu có đi mua mì hoành thánh, cũng phải thật chỉn chu quý phái. Ông Châu sau những giờ làm việc, cũng dạo phố đơn độc trong bộ dạng lịch lãm. Họ cứ đi mãi trên những con đường, dường như dù có bao nhiêu ngã rẽ phía trước cũng vô ích. Bởi cả hai đã lạc lối, hoặc chính xác hơn là bế tắc với cuộc đời này. Còn gì đau đớn hơn cảm giác bị phản bội, người đầu ấp tay gối bên cạnh mỗi đêm giờ đây không còn hướng về mình.

Trớ trêu thay những trái tim đang hứng chịu sự đau khổ kia, lại lầm lỡ phải lòng nhau. Ừ thì vốn dĩ tình yêu là thứ thuộc về phạm trù cảm xúc, là dạng cảm giác bộc phát khi cảm nhận được sự đồng điệu. Tuy nhiên tình yêu còn bao hàm cả tính trách nhiệm được đặt dưới bốn chữ “vợ chồng hợp pháp”. Một tờ hôn thú chứng nhận rằng bên nam và bên nữ chấp nhận trở thành vợ chồng, không còn là tình yêu trai gái hẹn hò đơn thuần. Họ chính thức trở thành người lớn, thứ tình cảm đấy đã phát triển thành một dạng “tình thân”.

Ở xã hội Hongkong thập niên 60, người đã có gia đình nhưng lại đi vụng trộm là điều không thể chấp nhận. Không cần biết xuất phát điểm lỗi từ phía nào, nhưng chính cái bối cảnh hà khắc của giai đoạn cũ đã góp phần kiềm chế Châu Mộ Văn và Tô Lệ Trân. Có lẽ tiếng cười chua cay nhất và mỉa mai nhất là khi cả hai đóng giả vợ/chồng của đối phương, tự tưởng tượng và đối thoại rằng mình sẽ vạch mặt người kia như thế nào. Thậm chí là buông lời tán tỉnh hoặc nói câu chia tay, dù là giả nhưng nỗi đau lại xuyên thấu vào tim.

Thật khó để có thể tìm được ai quyến rũ hơn trong bộ sườn xám như Trương Mạn Ngọc. Nữ thần phương Đông không những đẹp ở ngoại hình, đến cả nỗi buồn và giọt lệ của cô cũng ẩn hiện nét kiêu sa. Giây phút Tô Lệ Trân tựa đầu vào vai Châu Mộ Văn chính là lúc bình yên đến với cô, nhưng đồng thời cũng là khoảnh khắc xuất hiện của bức tường “giới hạn” ngăn cách chàng và nàng.

Đúng vậy, dẫu cho có tâm đầu ý hợp ra sao, biết tôn trọng lễ nghĩa như thế nào thì việc làm của hai người vẫn là sai trái. Biết sao đây, chính họ cũng phải đấu tranh tinh thần dữ dội về thứ gọi là đạo đức nhân sinh. Khi Mộ Văn có hành động tiến tới thì Lệ Trân sẽ lùi lại, còn nếu Lệ Trân chủ động thì Mộ Văn lại ngại ngùng rút lui. Họ có yêu nhau hay chỉ là đồng cảm cho nhau thì cũng không quan trọng, có điều luật nào không cho phép những con người cô đơn tìm đến nhau. Thứ duy nhất cấm cản họ chính là những nguyên tắc, các ràng buộc về đạo lý luân thường chết tiệt của văn hóa Á Đông.

“Yêu” giờ đây về với bản chất đơn sơ nhất của nó, gần như thách thức mọi ngưỡng cửa đạo đức của con người. Xúc cảm đến từ “yêu” khiến đôi lứa rung động, cũng có khi khiến cả hai mãi mãi không thể đến với nhau.

Xuyên suốt tác phẩm là nền nhạc jazz cổ điển vang lên đầy khắc khoải, đấy là thứ âm nhạc của Nat King Cole, của Shigeru Umebayashi. Jazz khiến con người sống chậm lại, làm cho mọi thứ xung quanh trở nên mơ hồ, người nghe như chìm vào trong cõi mộng mị về những ngày tháng xưa cũ. Đạo diễn Vương Gia Vệ đã đẩy chốn ảo mộng vào một căn phòng màu đỏ rực rỡ, chính vì cái sắc màu chói lóa ấy phản chiếu chính tâm sự của Châu Mộ Văn lẫn Tô Lệ Trân. Thứ được gọi là nỗi niềm kia cũng là Hoa Dạng Niên Hoa, hiện lên qua từng góc máy cô đọng kia thực chất là niềm khát khao tự do, bất cần với tất cả, miễn là được hết mình với thanh xuân và đón nhận bất cứ điều gì sẽ xảy đến.

Giải thưởng Nam Chính Xuất Sắc tại Liên hoan phim Cannes là món quà hoàn toàn xứng đáng dành cho Lương Triều Vỹ. Đôi mắt u uất của anh đã thay lời muốn nói cho Châu Mộ Văn. Ẩn sau nụ cười quyến rũ hay ánh nhìn sâu thẳm vào tâm can người đối diện, suy cho cùng vẫn là một gã đàn ông thất bại trong hôn nhân, khiến cho nữ nhân chỉ muốn ôm anh vào lòng và vỗ về.

Tâm Trạng Khi Yêu từ thời điểm ra mắt tại các rạp chiếu phim đã tạo được tiếng vang lớn. Giới phê bình đánh giá tác phẩm chính là không những khẳng định tài năng xuất chúng của Vương Gia Vệ trong dòng phim nghệ thuật, mà còn chứng minh rằng Hongkong không hề thua kém các nước Châu Âu, khi thực hiện những thước phim tình cảm với mỗi khung mang tư duy độc đáo đặc trưng của điện ảnh. Luôn có mặt trong danh sách những phim hay nhất mọi thời đại, Tâm Trạng Khi Yêu cùng với A Phi Chính Truyện và 2046 là bộ ba chương khắc họa những giai đoạn của thanh xuân, tình yêu và cô đơn.

“Khi người ta có những bí mật không thể chia sẻ, họ lên núi tìm một gốc cây và đục lỗ. Sau đấy thì thầm tất cả bí mật vào lỗ rồi dùng đất lấp lại. Như vậy sẽ không ai khám phá ra được điều thầm kín ấy.”