Mặt Trời Mọc Rồi Lặn, Phim Độc Lập Sẽ Lụi Tàn Bởi Đại Dịch Covid?

Ngay tại thời điểm này, khi mà các ông chủ rạp chiếu chỉ có thể dành sự quan tâm cho các dự án điện ảnh bom tấn nhằm lôi kéo người xem đến rạp, và những gã khổng lồ trong ngành cung cấp và sản xuất nội dung trực tuyến (streaming) đang dần thống trị thì con đường sống của các nhà làm phim độc lập dường như ngày một thu hẹp lại. Liệu sau này, khi đại dịch Covid-19 đi qua, tương lai chờ đón họ là gì?

Đã từng một thời, hầu hết những ai có niềm đam mê mãnh liệt với môn nghệ thuật thứ 7, đều mang trong mình một giấc mộng vô cùng đẹp đẽ như thế này: Họ sẽ bắt đầu với đôi bàn tay trắng, tiêu hết tiền trong thẻ tín dụng, thế chấp cả ngôi nhà của bố mẹ để rồi sau đó họ đưa “đứa con” của mình đến ra mắt tại Liên hoan phim Sundance (Đây được xem là một trong những liên hoan phim lớn nhất thế giới, đặc biệt dành cho dòng phim phim tư nhân, độc lập – không được làm ra bởi hệ thống sản xuất phim Hollywood và thường là những phim nghệ thuật với kinh phí thấp). Tại đây, tài năng của họ sẽ được chú ý, bộ phim của họ sẽ được các nhà phát hành tranh giành mua với mức giá kỷ lục, sự nghiệp làm phim của họ sẽ bắt đầu bước sang một chương mới đầy vẻ vang…

Vâng, đó hẳn là một ước mơ rất đẹp!

Vào đầu những năm 2000, hàng ngàn người trên toàn thế giới đã theo đuổi giấc mơ như thế với hy vọng mai này, họ sẽ trở thành Quentin Tarantino hoặc Paul Thomas Anderson thứ hai.

Thế nhưng chẳng có con đường nào luôn trải sẵn hoa hồng. Theo số liệu thống kê, năm 2019, ban tổ chức của liên hoan phim Sundance nhận được hơn 14.000 tác phẩm gửi về tham gia thì đến năm nay, con số đó đã có sự biến động rất lớn.

Apollo11, The Farewell và The Souvenir là những bộ phim xuất sắc nhất tại Sundance 2019

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tạp chí Variety, nhà sản xuất phim Oren Moverman chia sẻ rằng: “Đại dịch đã làm thay đổi mọi thứ, bao gồm cả thị trường điện ảnh. Một điều rõ ràng rằng phim độc lập – thể loại mà chúng tôi biết và chúng tôi yêu thích – đã kết thúc”.

Một thực tế khá đau đớn đó là ngay cả khi những nhà làm phim độc lập cố gắng làm việc, họ cũng không có “đất” để trình chiếu tác phẩm của mình. Vì sao lại thế?

Covid-19 cũng nhiều biến động khác về chính trị, thiên tai… đã làm các ông chủ phòng vé thua lỗ nặng nề, điều này dẫn đến nhu cầu và sự quan tâm của họ chỉ có thể hoàn toàn dành cho những dự án điện ảnh bom tấn có chi phí sản xuất lớn, có dàn sao hạng A tham gia,…

Bên cạnh đó, tình trạng giãn cách xã hội kéo dài khiến con người chỉ có thể ở yên trong nhà là thời cơ tốt để các công ty phát hành phim trực tuyến tận dụng ngoi lên. Những gã khổng lồ như Netflix, Amazon hay Apple đều có đội ngũ sản xuất riêng và sự bao dung của họ với “tính độc lập” không phải lúc nào cũng cao. Ví như với trường hợp của diễn viên, biên kịch, đạo diễn, nhà sản xuất Michaela Coel. Nữ nghệ sĩ này tiết lộ cô đã từ chối khoản tiền 1 triệu USD từ Netflix khi công ty này muốn phát sóng series phim I May Destroy You, nhưng lại không muốn cho cô quyền sở hữu trí tuệ với chính “đứa con” của mình.

Mặt khác gần đây, hãng Universal đã đàm phán với AMC (hệ thống rạp chiếu phim lớn nhất thế giới) để giảm thời gian công chiếu độc quyền phim tại các rạp từ 3 tháng xuống 3 tuần. Hay sau nhiều lần thay đổi, Disney quyết định không công chiếu rộng rãi phim điện ảnh Hoa Mộc Lan tại các phòng vé trên toàn cầu mà trình chiếu nó trên kênh trực tuyến Disney+ dưới hình thức thu phí. Đây chính là những dấu hiệu điềm báo về định hướng mới của ngành công nghiệp điện ảnh nói chung cũng như tương lai đầy khó khăn của dòng phim độc lập nói riêng.

Quay trở lại với liên hoan phim Sundance. Đối với những người trong giới, Sundance có nghĩa là gì? Đó là thánh địa, thiên đường của những nhà làm phim độc lập. Thế nhưng nếu như 2 năm trước, họ thành công khai phá ra The Farewell, Eighth Grade (cả hai phim đều nhận được nhiều lời khen, giải thưởng chuyên môn chất lượng cũng như đạt được thành tích phòng vé không hề tệ) thì năm nay, cái tên nổi bật nhất tại Sundane là Miss Americana của Taylor Swift để rồi sau đó nó lại được phát hành trên nền tảng Netflix.

Đến tận lúc này, vì ảnh hưởng của dịch bệnh nên vẫn chưa thể chắc chắn liệu liên hoan phim Sundance 2021 có thể diễn ra hay không (Dự kiến diễn ra từ 21 – 31.1.2021). Thay vào đó, cách đây không lâu, liên hoan phim Sundance London đã được tổ chức dưới dạng hình thức online. Trong khuôn khổ chương trình, một cuộc thảo luận với chủ đề “(Tái) Tưởng Tượng Về Tương Lai Của Dòng Phim Độc Lập” đã được tiến hành. Đây là việc làm cần thiết, ngay cả khi Oren Moverman tuyên bố rằng thể loại phim độc lập “như chúng ta từng biết và yêu thích” đã chết. Biết đâu đấy, những ý tưởng và cơ hội mới sẽ xuất hiện. Nếu bây giờ là thời cơ của những hãng phim lớn, những công ty phát hành phim trực tuyến thì nhất định, sẽ có một thời điểm nào đó, phim độc lập – những nhà làm phim độc lập được tái sinh và phát triển.

Hãy cùng chờ xem nhé!

The Guardian